به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، امروز ۱۰ دسامبر صد و بیست و ششمین سالگرد درگذشت آلفرد نوبل مخترع دینامیت و بنیانگذار جایزه نوبل است. جایزه صلح نوبل به ارزش ۱۰ میلیون کرون سوئدی یا حدود ۹۰۰ هزار دلار در ۱۰ دسامبر، سالگرد مرگ آلفرد نوبل، صنعتگر سوئدی که جوایز را در وصیت نامه خود بنیان نهاد، اهدا خواهد شد.

برندگان جوایز نوبل سال ۲۰۲۲ در اویل ماه اکتبر سال جاری میلادی انتخاب شدند و امروز ساعت ۱۶ به وقت اروپای مرکزی (۱۸:۳۰ به وقت تهران) جوایز خود را دریافت خواهند کرد.

بنا بر اعلام وبگاه نوبل، جایزه نوبل در حوزه فیزیک، شیمی، فیزیولوژی یا پزشکی، ادبیات و جایزه علوم اقتصادی به برندگان جایزه نوبل اعطا می شود. سایت نوبل مراسم اهدای جوایز را به صورت زنده از سالن کنسرت استکهلم سوئدپخش خواهد کرد.

جایزه نوبل معتبرترین جایزه در دنیای علم است که سالانه به یک تا حداکثر سه دانشمند در هر رشته اهدا می شود. هر ساله هزاران نفر از مردم و سازمان ها برای دریافت جوایز نوبل که توسط «آلفرد برنهارد نوبل» (Alfred Bernhard Nobel) بنیانگذاری شده است، نامزد می شوند، اما تنها تعداد انگشت شماری طعم موفقیت و کسب جایزه نوبل را خواهند چشید.

در حوزه پزشکی، گروه نوبل در مؤسسه کارولینسکا مسئول انتخاب جایزه نوبل در این حوزه است. این مجمع دارای ۵۰ عضو و یک هیئت است که نامزد ها را بررسی و انتخاب می کند.

در رشته فیزیک، آکادمی سلطنتی علوم سوئد برندگان را انتخاب می کند. این کمیته متشکل از پنج عضو است و اعضای معین (adjunct members) نیز دارای رای هستند. اعضای معین به این معنا است که اساتیدی به صورت کمکی به یک دپارتمان یا مؤسسه برای انجام یک مأموریت خاص اضافه می شوند. پیشنهاد کمیته نیز توسط اعضای گروه فیزیک آکادمی بررسی می شود و اعضا ممکن است تغییراتی را پیشنهاد دهند.

برای حوزه شیمی، آکادمی سلطنتی علوم سوئد برنده را از میان نامزد های پیشنهادی کمیته نوبل شیمی تعیین می کند. کمیته نوبل در این حوزه نیز مجددا دارای پنج عضو و اعضای معین با حق رای کامل است.

در اقتصاد نیز آکادمی دوباره نقش تعیین کننده را ایفا می کند، زیرا کاندیدا ها توسط کمیته جوایز علوم اقتصادی پیشنهاد می شوند و آن ها نامزد ها را بررسی کرده و در نهایت نامزد های نهایی را انتخاب می کنند.

در ادبیات، آکادمی سوئد، متشکل از ۱۸ عضو با دوره مادام العمر (life tenure)، برندگان را تعیین می کند.

«آلفرد برنهارد نوبل» (Alfred Bernhard Nobel) شیمی دان، مهندس، مبتکر و مخترع دینامیت ۲۱ اکتبر سال ۱۸۳۳ در شهر استکهلم کشور سوئد متولد شد. آلفرد نوبل در آمریکا تمام وقت خود را به تحقیق درباره مواد منفجره، مخصوصا ایمن سازی و استفاده بهتر از نیتروگلیسیرین پرداخت. نوبل دریافت که اگر نیتروگلیسیرین جذب یک ماده خنثی مانند دیاتومایت شود، در هنگام جابجایی به مراتب امن تر خواهد بود و آن مخلوط را در سال ۱۸۶۷ به نام دینامیت ثبت کرد. دینامیت اولین ماده منفجره قابل کنترلی به حساب می رود که از باروت قدرت بیشتری دارد. این ماده ابتدا با نام «گرد منفجره نوبل» فروخته می شد، ولی بعد از معرفی شدنش، شهرت بسیاری یافت و به عنوان جایگزین مطمئنی برای باروت و نیتروگلیسیرین مطرح شد.

نوبل در سال۱۸۹۴ کارخانه اسلحه سازی خود به نام «بوفورس» (Bofors) را تاسیس کرد و تا روز مرگش در آنجا فعالیت داشت. در تاریخ ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵ در باشگاه نروژی ها-سوئدی ها در پاریس، آلفرد نوبل آخرین وصیت نامه خود را امضا کرد و بیشتر دارایی خود را به جایزه ای اختصاص داد تا همه ساله بدون توجه به ملیتی خاص، به افراد شایسته اهدا شود. وی در آخرین وصیت نامه خود سرمایه حیرت انگیزش را برای تامین هزینه های جایزه نوبل اختصاص داد. او ۱۰ دسامبر سال ۱۸۹۶ بر اثر سکته قلبی درگذشت و مبلغ ۳۱ میلیون کرون سوئد، حدودا معادل ۴٫۲ میلیون دلار آمریکا به جایزه مذکور تعلق یافت. مقبره وی در "نورّابگراونینگزپلاتسن" (Norra begravningsplatsen) در استکهلم قرار دارد. عنصر شیمیایی« نوبلیم» نیز به احترام او نامگذاری شده است.