به گزارش خبرگزاری صداوسیما، با ثبت دزفول به عنوان شهر جهانی کپوبافی و کاشان به عنوان شهر جهانی نساجی سنتی، تعداد شهر های ثبت جهانی ایران در حوزه صنایع دستی به ۱۳ شهر رسید.

 
در حقیقت ایران جزو کشور های برتر دنیا از نظر صنایع دستی متنوع است که با ثبت جهانی ۱۳ شهر و ۳ روستای ایران باعث شده صنایع دستی ایران شهرتی جهانی پیدا کند. صنایع دستی جز صادرات مهم کشورمان محسوب می شود.

ثبت شهر های دارای صنایع دستی ایران در فهرست جهانی شهر های صنایع دستی، باعث شهرت بیشتر این صنایع می شود و منافع اقتصادی و اجتماعی متعددی برای اهالی دارد.

سال ۲۰۱۴ شروع ثبت جهانی در ایران بود. در حال حاضر تعداد شهر ها و روستا های ثبت شده در جهان ۵۹ شهر و روستاست که در این میان ایران ۱۶ عنوان جهانی شامل ۱۳ شهر و ۳ روستا را دارد و رتبه نخست جهان را به خود اختصاص داده است و چین با ۷ شهر جهانی رتبه دوم دنیا را دارد.

لالجین، شهر جهانی سفال
شهر لالجین که پیشینه سفال سازی ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ ساله دارد، از توابع استان همدان است که در سال ۱۳۹۵ در فهرست جهانی شهر های صنایع دستی ثبت شد. خاک این منطقه از جنس رس بسیار مرغوب است که برای ساخت سفال با طرح هایی الهام گرفته از طبیعت و نقوش هندسی، از آن استفاده می شود و برای ساخت لعاب آن از موادی همچون قلیا، سنگ سفید، شیشه، سرب پخته و لاجورد بهره گرفته می شود.

اصفهان، شهر جهانی صنایع دستی
اصفهان، مهد صنایع دستی ایران و یکی از مشهورترین شهر های جهانی صنایع دستی، به عنوان اولین شهر ایرانی ثبت شده در فهرست جهانی شهر های صنایع دستی در سال ۱۳۹۵ است که بیش از ۱۳۰ نوع صنایع دستی و رشته مختلف آن مانند میناکاری، فیروزه کوبی، زری بافی، مخمل بافی، سماورسازی، قلمکاری، سفالگری، منبت کاری ثبت شده است. در این شهر علاوه بر تولید انواع صنایع دستی، آموزشگاه ها و دانشگاه های متعددی به آموزش ساخت این صنایع دستی و هنر های مختلف می پردازند.


ملایر، شهر جهانی مبل و منبت
این شهر که در استان همدان قرارگرفته است از قدمت زیادی در زمینه تولید مبلمان سنتی و منبت کاری برخوردار است که در سال ۱۳۹۸ در فهرست جهانی شهر های صنایع دستی ثبت شد. بالای ۵۰ درصد تولیدات مبل منبت کشور در این شهر صورت می گیرد و کارگاه ها و هنرمندان زیادی در این زمینه فعالیت دارند که آثار آن ها به بیشتر به کشور های آسیای میانه، حاشیه خلیج فارس، ترکیه و عراق صادر می شود.

شیراز، شهر جهانی صنایع دستی
شهر شیراز با داشتن جاذبه های تاریخی، فرهنگی، ادبی، مذهبی و طبیعی جزو مقاصد برتر گردشگری ایران است با داشتن ۸۰ نوع رشته مختلف صنایع دستی در سال ۱۳۹۸ به عنوان یکی دیگر از شهر های ایران در فهرست جهانی شهر های صنایع دستی ثبت شد. معرق کاری، منبت کاری، صنایع دستی سفالی و سرامیکی همچون کاشی معرق و کاشی هفت رنگ، هنر های فلزی از جمله نقره کاری و قلم زنی، دست یافته هایی مثل گلیم و گبه، شیشه گری سنتی، نمدمالی، گچ بری، گیوه بافی و نگارگری از مهم ترین صنایع دستی این شهر است.

تبریز، شهر جهانی فرش
پیشینه تاریخی شهر تبریز در فرش بافی به زمان صفویان برمی گردد که با توجه به انتخاب تبریز برای پایتخت صفویان و توجه شاهان این دوره به فرهنگ و هنر، کارگاه های قالی بافی زیادی در تبریز دایر شد. فرش تبریز یکی از نفیس ترین قالی های ایران و دنیا است که در بافت آن از طرح هایی همچون طرح مستوفی، اسلیمی لچک ترنج، گلدانی، میناخانی، و درختی استفاده می شود. تبریز در سال ۱۳۹۴ به عنوان شهر جهانی فرش ثبت شد.

مشهد، شهر جهانی سنگ های قیمتی
مشهد با داشتن ۳۹ گونه متفاوت سنگ های قیمتی، در سال ۱۳۹۵ از سوی شورای جهانی صنایع دستی به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ ها انتخاب شد. وجود معادن سنگ های قیمتی نظیر فیروزه، عقیق، آماتیست، اوپال، آراگونیت و همچنین وجود واحد های سنگ تراشی، مراکز آموزش دیده در مورد سنگ های قیمتی و سنگ تراشی و وجود لابراتوار های تخصصی برای ارزیابی و تشخیص ارزش سنگ های قیمتی، باعث شده است تا مشهد مهد سنگ های قیمتی در ایران باشد.


سیرجان، شهر جهانی گلیم
بافت گلیم در سیرجان که با استفاده از پشم و مواد طبیعی و گیاهی بافته و رنگ می شود، پیشینه ای تاریخی دارد. این شهر که در استان کرمان قرار دارد در سال ۱۳۹۶ به عنوان شهر جهانی گلیم ثبت شد. گلیم شیریکی پیچ از شاخص ترین دست بافته های زنان روستایی و عشایری شهرستان سیرجان به حساب می آید که یک دست بافته ذهنی است و نماد ها و نقوش آن بدون نقشه و با الهام از زندگی اطراف است.


مریوان، شهر جهانی کلاش
کلاش، گیوه محلی یا همان کفش مختص استان کردستان است که قدمتی بیش از هزار سال دارد و به صورت دستی با مواد طبیعی و بدون استفاده از هرگونه مواد صنعتی و آلاینده تولید می شود. مریوان از شهر های استان کردستان در غرب ایران است که در سال ۱۳۹۶ برای بافت کلاش، در فهرست شهر های جهانی صنایع دستی به ثبت رسید.

آباده، شهر جهانی منبت کاری
هنر منبت کاری یکی از هنر های دست ساز ایرانی با قدمت حدود ۱۵۰۰ سال است که طبق مدارک تاریخی، شهر آباده خاستگاه آن بوده است. شهر آباده که در استان فارس قرار دارد، در سال ۱۳۹۷ به عنوان شهر جهانی منبت در فهرست جهانی شهر های صنایع دستی ثبت شد.

میبد، شهر جهانی زیلو
بافت زیلو در میبد سابقه ای تاریخی دارد و از آن به عنوان فرش و پوششی برای کف خانه ها و اماکن مذهبی استفاده می کردند. صنایع دیگر شهر میبد با قدمتی هفت هزار ساله همچون سفالگری و سرامیک نیز شهرتی جهانی دارد. این شهر در سال ۱۳۹۷ به عنوان شهر جهانی زیلو ثبت شد.


زنجان، شهر جهانی ملیله
در بین صنایع دستی مختلف زنجان، ملیله بافی و چاقوسازی آن شهرت بسیار دارد. در هنر ملیه بافی نقره را به شکل مفتول های بسیار باریک در می آورند و طرح و نقش های ظریف و پیچیده ای با آن درست می کنند که برای ساخت انواع ظروف پذیرایی، سرویس چای خوری، شکلات خوری، گلدان، شمعدان، قاب عکس یا جعبه جواهرات کاربرد دارد. در سال ۱۳۹۸ هنر ملیله بافی زنجان مورد توجه قرار گرفت و این شهر به عنوان شهر جهانی ملیله در شورای جهانی شهر های صنایع دستی ثبت شد.

خراشاد، روستای جهانی توبافی
هنر پارچه بافی سنتی یا همان توبافی قدمتی دیرینه در خراشاد که یکی از روستا های بیرجند و خراسان جنوبی است، دارد. منسوجات سنتی نخی، ابریشمی و کتان مانند شال سر، سفره نان، تن پوش، حوله دست و صورت، حوله آشپزخانه، چادر شب و دستمال جیبی در خراشاد با ابزار های خاص سنتی تهیه می شوند. روستای خراشاد در سال ۱۳۹۷ توانست با نام روستای جهانی توبافی در فهرست شهر های جهانی صنایع دستی ثبت شود.

قاسم آباد، روستای جهانی چادرشب بافی
قاسم آباد روستایی از توابع چابکسر در شهرستان رودسر استان گیلان است که بافندگی چادرشب و دیگر منسوجات در آن و سایر نقاط گیلان قدمتی دیرینه دارد. طرح چادرشب ها معمولاً به صورت ذهنی و الهام گرفته از طبیعت اطراف است. در قدیم، زنان شمالی این چادرشب ها را هنگام شالی کاری به کمر خود می بستند؛ هرچند امروزه کاربرد های جدیدی از جمله رومیزی، پرده یا روتختی پیدا کرده است. این روستا در سال ۱۳۹۸ در فهرست جهانی شهر های صنایع دستی ثبت شد.

کلپورگان، روستای جهانی سفال دست ساز
کلپورگان روستایی در ۲۵ کیلومتری شهر سراوان استان سیستان و بلوچستان است که سفال آن به خاطر طرح های خاص و اصیل همچنین تولید به روش سنتی و بدون چرخ سفال، شهرت پیدا کرده است. طرح ها و نقوش این سفال ها کاملاً هندسی و شبیه به نقوش سفال های ماقبل تاریخ و آغاز دوره تاریخی است. کلپورگان در سال ۱۳۹۶ به عنوان اولین روستای جهانی صنایع دستی ایرانی ثبت شد.


فرآیندی که یک پرونده برای ثبت جهانی به عنوان شهر یا روستای صنایع دستی طی می کند:

اولین قدم برای آماده سازی پرونده های کاندیدای ثبت جهانی پس از قرار گرفتن در فهرست ثبت ملی است که این ثبت ملی مقدمه ای برای ثبت جهانی است.

ترجمه و ارسال پرونده به منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی، ارسال پرونده ها از سوی رئیس منطقه آسیا اقیانوسیه به رئیس شورای جهانی، اصلاح و بازنویسی پرونده های تهیه شده برای ارسال به شورای جهانی صنایع دستی، ارسال پرونده به ۵ قاره مرتبط از سوی رئیس شورای جهانی صنایع دستی، انجام بررسی های اولیه از سوی قاره های مختلف و ارسال نظرات به رئیس شورای جهانی صنایع دستی، تایید قاره های مختلف و انتخاب ارزیابان بین المللی متناسب با عنوان پرونده ارسالی، آماده سازی فضا های قابل بازدید با تکیه بر شاخص های تعریف شده شورای جهانی صنایع دستی در شهر ها و روستا های کاندیدا، ارزیابی و تهیه گزارش بازدید به شورای جهانی صنایع دستی از سوی ارزیابان خارجی و یک نفر ارزیاب داخلی، ارسال گزارش بازدید به مناطق مختلف برای بررسی و تایید