خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: اگرچه در تعریف و تشریح آنچه بر موسیقی ملی ایران زمین گذشت می توان به گزاره های رسانه ای متعددی رجوع کرد و پی به علل کاهش مخاطب در این عرصه به دلیل سو مدیریت ها و اشتباهات مختلف برد، اما یکی از بارزترین ویژگی هایی که رجعت دوباره به آن ها حداقل می تواند یادآوری و بازخوانی مناسبی برای خوانش دوباره آثار موسیقایی در این عرصه کند، تولید آثار ملی میهنی متعددی است که طی سال های گذشته توسط هنرمندان دارای احترام و ارزشمند موسیقی ایرانی چه در قالب «آلبوم»، چه در قالب «تک آهنگ» و چه در قالب «یک اثر موسیقایی در یک آلبوم» پیش روی مخاطبان این حوزه قرار گرفته اند. آثاری که به دلیل هوشمندی آهنگساز و نوازنده و خواننده در انتخاب آثاری که برای تولید انتخاب کردند، این کارها را نه تنها تبدیل به ماندگارترین و ممتازترین آثار ملی – میهنی کردند، بلکه از آنها می توان به عنوان ممتازترین آثار موسیقایی در حوزه موسیقی ایرانی یاد کرد. آثاری که بسیاری از آنها فارغ از دیدگاه سیاسی – اجتماعی که در زمان انتشار خود داشتند و مخاطب می توانست به صلاحدید آنچه در روزگارش اتفاق افتاده از آن برداشت های مختلفی داشته باشد، اما دربرگیرنده مؤلفه های موسیقایی ارزشمند و ممتازی بودند که نمی توان از نام آنها به راحتی عبور کرد.
اساساً توجه به آثار موسیقایی که در حوزه های وطن دوستی و وطن پرستی توسط هنرمندان موسیقی کشورمان تولید شده، به ویژه در این روزها که کشورمان در بطن اتفاقات و التهابات مختلفی قرار دارد، امری اجتناب ناپذیر است که می تواند فارغ از دل زدگی ها، دعواهای سیاسی، اختلافات درون گروهی، منازعات اجتماعی و تقابل رویکردهای مختلف اندیشه ای که پرداخت به آنها مجال دیگری می طلبد، شرایط روحی مناسبی را برای فرار از این التهابات فراهم سازد که شنیدن به آن هم دربرگیرنده ایجاد روحیه وحدت طلبی و ایران دوستی و هم شنیدن موسیقی است که روزی روزگاری نقل محافل و دستگاه های پخش صوتی خانه ها و اتومبیل ها و مغازه های بودند اما هم اینک در مهجورترین شکل ممکن میان موجی از آلودگی های صوتی نشأت گرفته از تولیدات نازل موسیقایی قرار گرفته اند.
آنچه در سلسله گزارش های «بازخوانی مهر از نواهایی برای میهن» مورد توجه قرار گرفته، رجعتی دوباره و اجمالی به آثار موسیقایی است که طی دهه های گذشته و سال های اخیر توسط هنرمندان ارزنده موسیقی کشورمان در سبک های مختلف پیش روی مخاطبان قرار گرفته اند و در این گزاره های رسانه ای بدون تقدم و تأخر زمانی به آنها می پردازیم. شرایطی که نقد و تحلیل و واکاوی هر یک از این آثار دربرگیرنده ابعاد مختلفی بوده و همواره مورد توجه منتقدان، مدرسان و پژوهشگران این عرصه قرار گرفته اند اما در این گزارش ها تلاش می شود تا معرفی مختصری از آنها صورت پذیرد.
در نهمین شماره از این مجموعه گزارش ها به سراغ نماهنگ «منو بشناس» تولید شده در مرکز موسیقی انقلاب اسلامی (مأوا) از مجموعه های مهم سازمان هنری رسانه ای اوج رفتیم که در اولین روزهای فروردین سال ۱۴۰۰ با حضور نزدیک به ۴۰ خواننده مطرح موسیقی پاپ کشورمان پیش روی مخاطبان قرار گرفت و همان گونه که انتظار می رفت پس از انتشار در ردیف یکی از پرحاشیه ترین و البته مهم ترین تولیدات موسیقایی مرتبط با آثار ملی – میهنی قرار گرفت. اثری که طبیعتاً حضور چندین خواننده ستاره پاپ در کنار یکدیگر و حاشیه های مرتبط با تولید قطعات موسیقایی هر یک می توانست دربرگیرنده نکات فراوانی باشد که بهروز صفاریان و فرزاد فرزین به عنوان عناصر اصلی ساخت محتوای بهتر از من و شما در جریان آن هستند.
شرایطی که اگرچه تا به امروز نیز از هزینه کرد و حواشی مختلف آن خبر چندانی درز نکرده است، اما اهالی رسانه و آن دسته از افرادی که با این خوانندگان و تهیه کنندگانش روبه رو هستند خوب می دانند که ساخت چنین پروژه ای آن هم با محوریت خوانندگان پاپ پول ساز آن روزهای موسیقی با سازمان هنری رسانه ای اوج با مسائل ریز و درشت مختلفی روبه رو است که به طور حتم تاریخ درباره آنها قضاوت معقولانه تری خواهد داشت.
در توضیح این نماهنگ که پنجم فروردین ماه سال ۱۴۰۰ منتشر شد، آمده بود: «۴۰ نفر از خوانندگان سرشناس کشور در تجربه ای جالب توجه و با هدف تقویت هویت ملی ایرانیان در یک نماهنگ با موضوع «همدلی»، «صلح» و «وحدت ملی» با محوریت ایران تحت عنوان «منو بشناس» حضور پیدا کردند.
این موزیک ویدئو به قلم احمد امیرخلیلی، آهنگسازی فرزاد فرزین، تنظیم کنندگی بهروز صفاریان، کارگردانی محمد اولاد و تهیه کنندگی میثم محمدحسنی در مؤسسه مأوا تهیه و تولید شده بود و نکته جالب توجه اینکه احمد امیرخلیلی در گفتگو با منصور ضابطیان در یک برنامه رادیویی بود که ادعای بزرگی را مطرح کرد و گفت: بعد از کار « WE ARE THE WORD» مایکل جکسون که با ۴۵ خواننده کار کرد، برای اولین بار در ایران و دومین بار در دنیا، ۴۰ خواننده در ایران دور هم جمع شده اند و اثری با موضوع ایران و صلح با عنوان «منو بشناس» با آهنگسازی بهروز صفاریان کار کرده اند. شعر این کار را من نوشته ام.
فرزاد فرزین آهنگساز و یکی از خوانندگان پروژه «منوبشناس» نیز در صفحه شخصی خود توضیح داده است: «منو بشناس حاصل تلاش بیش از دو سال من و ۴۰ نفر از همکاران عزیزم برای شناساندن ایران و ایرانی به تمامی دنیاست. تشکر می کنم از همه دوستان هنرمندم که در ساخت این اثر کنار ما بودند. بهروز صفاریان عزیزم موسیقی و تنظیم این کار را به عهده داشته و احمد امیرخلیلی عزیز شاعر این اثر، محمد اولاد با ساخت ویدئویی به یاد ماندنی و البته آهنگسازی این اثر هم به عهده من بوده است. تمام هدف و تلاش ما ساخت اثری ملی بوده تا بتوانیم به همه دنیا این را بگوییم که ایران و مردمانش همیشه در صلح و دوستی بودند و هستند.»
پرواز همای، فرزاد فرزین، رضا صادقی، مهدی مقدم، حمید هیراد، علی اصحابی، مهدی یغمایی، بهرنگ بهادرزاده، کاوه آفاق، شهریار صیقلانی، خشایار اعتمادی، روزبه نعمت اللهی، بهروز صفاریان، حمید حامی، عماد طالب زاده، سینا شعبانخانی، سینا درخشنده، پدرام پالیز، معراج محمدی، امیر قنادی، آرش قنادی، کیارش پوزشی، شهرام شکوهی، حسین توکلی، حجت اشرف زاده، علی لهراسبی، گرشا رضایی، پیام صالحی، سامان در جلیلی، حامد همایون، رستاک حلاج، حامد طاها، محمدرضا عیوضی، حسین حقیقی، علی رهبری، آرین بهاری، احسان حق شناس، مجتبی کبیری، علیرضا قرایی منش و مصطفی راغب اسامی خوانندگانی است که در پروژه «منو بشناس» حضور داشتند. شرایطی که حضور این تعداد خواننده در یک پروژه مشترک موسیقایی یکی از مهم ترین ویژگی این نماهنگ بوده که طی سال های گذشته بی سابقه بوده است.
نماهنگ «منو بشناس» در اولین روزهای فروردین سال ۱۴۰۰ با حضور نزدیک به ۴۰ خواننده مطرح موسیقی پاپ کشورمان پیش روی مخاطبان قرار گرفت و همان گونه که انتظار می رفت پس از انتشار در ردیف یکی از پرحاشیه ترین و البته مهم ترین تولیدات موسیقایی مرتبط با آثار ملی – میهنی قرار گرفت اما همان گونه که گفته شد، انتشار این نماهنگ در همان روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۰ با حواشی متعددی روبه رو کرد و موجب شد که برخی از خوانندگان این پروژه نسبت به این حواشی، واکنش های متعددی نشان دهند. واکنش هایی که یکی از مهم ترین آنها به خشایار اعتمادی از خوانندگان خداحافظی کرده از مارکتینگ موسیقی ایران بود که در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به دلایل و انگیزه های حضورش در یک پروژه چند صدایی در گفتگو با خبرنگار مهر توضیح داد: من تا کنون با آقایان محمد اصفهانی، رضا صادقی و خود بهروز صفاریان کار مشترک خوانده ام، اما درباره آهنگ «منو بشناس»، مهمترین نکته برای من موضوع اثر بود که قرار بود از ایران بخوانیم. بحث ملیت و آئین را شامل می شد. بنابراین نگاه های سیاسی در این کار نبود. از سوی دیگر من بهروز صفاریان را واقعاً قبول دارم و در آهنگی که نام او باشد، من را ترغیب می کند تا حداقل نگاه متفاوتی نسبت به آن داشته باشم. اصلاً فکر نکردم که چه کسی در این آهنگ می خواند ولی وقتی پروژه ای به این شکل برای ایران ساخته می شود و تنظیم کننده اش بهروز صفاریان است، حضور در آن برایم جذاب بود. ارادت من به ایران و هموطنانم و همچنین بهروز صفاریان باعث شد تا این کار را بخوانم.
این خواننده پاپ افزود: مدتی قبل هم در قالب یک اتود این کار را برای من ارسال کردند و خوشحال شدم که این پروژه به ثمر نشسته است. درباره من بحث مادی این پروژه اصلاً مطرح نبود و کلاً بحث مادی وجود نداشت چون من همیشه تهیه کننده و سرمایه گذار پروژه های خودم بوده ام. برای سایر خوانندگان هم فکر می کنم که اصلاً بحث مالی مطرح نبود ولی آهنگ «منو بشناس» بسیار خوب بود و دیدگاه و محتوای کلام بسیار خوبی داشت که همه این دلایل باعث شد تا در این آهنگ حضور پیدا کنم. حقیقتاً هم من نپرسیدم که چه کسانی در این آهنگ حضور دارند و پس از اینکه فهمیدم چه هنرمندانی در این پروژه حضور دارند. از بهروز صفاریان خواهش کردم که اگر تأثیری در انتخاب دارد از خواننده های نسل جدید ما که خوب می خوانند هم برای حضور در این پروژه دعوت کنند. یکی دو خواننده بیشتر نیستند که خوب می خوانند اما اعتقاد داشتم که باید از این خوانندگان هم دعوت شود چرا که وفاق بین نسل های مختلف خوانندگان پاپ را نشان می دهد.
وی درباره برخی از واکنش ها و اظهارنظرها مثبت و منفی نسبت به خوانندگانی که تصمیم به حضور در پروژه های مختلف موسیقایی با مضامین ملی-میهنی می گیرند، توضیح داد: در هر عرصه ای که سیاستمداران دخالت کرده اند، ذهنیت منفی برای مردم ایجاد می شود. در موسیقی هم برای برخی مخاطبان این ذهنیت ایجاد شده که هرکسی کاری برای ایران می خواند، باور خودش نیست. متأسفانه یک مقدار خود هنرمندان هم برای آهنگ «منو بشناس» دچار تعلل شده بودند. هر کسی که به کشور خودش علاقه دارد باید بخواند. من پروژه ای به نام «از پارس تا خزر» داشتم که سه سال برای اجرای آن تلاش کردم ولی از جایی که نباید، ضربه خورد. آن پروژه بحث احراز اقتدار ملی و انسجام اقوام و ادیانی را مطرح می کرد که کنار یکدیگر زندگی کرده اند. به همین دلیل آنقدر سیاست در عرصه های مختلف دخالت می کند، کارها شکل سیاسی به خود می گیرد. همین می شود که الان با جامعه ای از شنوندگان موسیقی مواجه هستیم که فقط می خواهند به هر قیمتی خوش باشند. «خوش بودن» بد نیست اما به چه قیمتی؟ به قیمت از دست رفتن اعتقاد به خیلی از مسائل از جمله کارهای میهنی؟ در کشور آمریکا سردر خانه ها پرچم آمریکا وجود دارد اما در خانه چند نفر از جوانان ایرانی پرچم ایران وجود دارد؟ من حس وطن پرستی دارم و زمانی که بهروز صفاریان با من تماس گرفت تعلل نکردم.
اعتمادی درباره ویژگی های نماهنگ «منو بشناس» بیان کرد: پروژه «منو بشناس» جذابیت های زیادی دارد. از جمله اینکه چهل خواننده کنار یکدیگر قرار گرفته اند و در کلام آن در عین اقتدار، لطافتی را از کشور بیان کرده است. اما نمی دانم این آهنگ تا چه حد می تواند تأثیرگذار و ماندگار باشد. چون مثلاً خود من چهار آهنگ با موضوع ایران خوانده ام ولی فقط آهنگ «از پارس تا خزر» گل کرد. اگر این آهنگ درست پخش شود و رنگ و بوی سیاسی نگیرد می تواند اتفاقات خوبی را رقم بزند. من و خیلی از همکارانم با نیت ایران و مردم ایران این کار را خواندیم. اگر اجازه بدهند که با همین تصویر و نگاه، آهنگ منو بشناس منتشر شود، می تواند تأثیرگذار باشد. چندی پیش شنیدم که برخی این آهنگ را با آهنگ «مایکل جکسون» مقایسه می کردند؛ درست مثل زمانی که صدای من را با خواننده دیگری مقایسه می کردند. ما را با این مقایسه ها کشتند! در دنیا هر نوع شباهتی می تواند وجود داشته باشد و در موسیقی هم کلاً هفت نت داریم. آهنگ «منو بشناس»، سرود نبوده است و همه سولیست بوده اند و کُرال خوان نبودند. کجای آهنگ We Are The World مایکل جکسون گوشه های ایرانی یا ترکی دارد؟ من می خواهم بگویم که لطفاً دست از این تخریب ها و مقایسه ها بردارید. برخی از افراد هم که در این پروژه حضور ندارند دست به تخریب می زنند. من این آهنگ را پیش از خداحافظی از عرصه موسیقی خوانده ام ولی الان بابت این خداحافظی خوشحال هستم. چرا که اصلاً ذات من این نیست که در جایی باشم که همه می خواهند همدیگر را تخریب کنند.
اعتمادی در بخش پایانی صحبت های خود توضیح داد: شنیدم که برخی افراد می گفتند که چرا صدای من کنار صدای فلانی در این آهنگ قرار گرفته است؟ خطاب من به همکارانی است که در این پروژه خوانده اند و باید بگویم کسی که بزرگ است همیشه می گوید چرا جای فلان شخص خالی است؟ کسی که بزرگ است سعی می کند به احترام کاری که اجرا می شود، داستان را بزرگ تر ببیند. کسی که می گوید چرا صدای من کنار صدای فلان شخص قرار دارد، یعنی هنوز بزرگ نشده است. چون من در فرصت کوتاهی این موارد را شنیدم باید به عنوان کسی که ۲۷ سال است کار حرفه ای انجام می دهد به این همکاران عزیز بگویم که بزرگ باشید و بزرگ ببینید تا بتوانید درسی برای نسل های بعد باشید. در تمام مدت توصیه من به بهروز صفاریان این بود که جای فلان خواننده در این اثر خالی است. همه ما تکه هایی از یک پازل هستیم و روی زمین خدا با غرور راه نرویم چون خطرناک است.
به هر حال نماهنگ «منو بشناس» یکی از مهم ترین پروژه های موسیقی بزرگ این چند سال موسیقی ایران بوده که در حوزه آثار ملی-میهنی می تواند مورد موشکافی، بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. شرایطی که می تواند مقدمه درست و سنجیده ای برای ورود به تولید آثاری جهانی در این زمینه شود.
۱۴۰۱/۱۰/۰۷ ۱۲:۵۸
