خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی: «خاموشی چراغ کنسرت ها سه ماه شد»؛ این عبارات کلیدواژه هایی تکراری از پس روزهای ملتهبی است که اواخر شهریور ماه سال جاری همزمان با شروع اتفاقات و التهابات اخیر کشور موجب تعطیلی کامل کنسرت ها و اجراهای زنده ای شد که معادلات و برنامه ریزی بسیاری از تهیه کنندگان و فعالان این عرصه را برهم زد. شرایطی که پس از ایام سوگواری محرم و صفر می توانست نوید بخش روزهای پرکنسرتی باشد که با فروکش کردن ماجرای کرونا و کم شدن تعداد کنسرت ها رونق دهنده روزهای خوبی برای نظام اقتصادی موسیقی ایران به ویژه عرصه کنسرت گذاری باشد.

اما همان گونه که پیش تر از هم اشاره شده بود، همه برنامه ریزی ها به هم ریخت و شرایط ماه های اخیر کشور موجب شد که هنرمندان، تهیه کنندگان و فعالان این عرصه فعلاً برنامه ای برای برگزاری کنسرت در این شرایط نداشته باشند. شرایطی که فعلاً هیچ نهاد و فردی خود را ملزم به پاسخگویی درست و دقیق درباره آن نمی داند و ترجیح می دهد در مسیر سکوت منتظر ایجاد شرایطی مقبول تر و معتدل تر برای برگزاری اجراهای زنده موسیقی باشد.

درباره اما و اگرهای برگزاری اجرای برنامه زنده در حوزه موسیقی هم اکنون بحث و جدل های فراوانی میان هنرمندان و فعالان موافق و مخالف در فضای مجازی مطرح شده است. مباحثی که برخی از افراد را در قامت مخالف برگزاری کنسرت ها و برخی را نیز در قامت موافق اجرای برنامه های زنده موسیقی قرار داده اند. شرایطی که به نظر می آید عمده مباحث مطرح شده در آن حول محور موسیقی هایی است که در فرآیند درآمدزا و اقتصادی موسیقی قرار ندارد و عمدتاً تاکید بر اجرای زنده آثاری دارند که در حوزه های مرتبط با «موسیقی نواحی»، «موسیقی ایرانی» و «موسیقی کلاسیک» فعالیت می کنند.

به دلیل بسیاری از اتفاقات و شرایط ویژه ای که بر جامعه ایرانی حاکم شده غیر از آن دسته معدود از هنرمندان فعال حوزه موسیقی که در پی درآمدهای هنگفتی که از پس برگزاری کنسرت های پرتماشاگر خود داشته اند، فعلاً نگرانی درباره خرج و مخارج زندگی معیشتی خود ندارند و ترجیح می دهند در موقعیتی بهتر و مناسب تر به اجرای برنامه بپردازند این در حالی است که هم اکنون به دلیل بسیاری از اتفاقات و شرایط ویژه ای که بر جامعه ایرانی حاکم شده غیر از آن دسته معدود از هنرمندان فعال حوزه موسیقی که در پی درآمدهای هنگفتی که از پس برگزاری کنسرت های پرتماشاگر خود داشته اند، فعلاً نگرانی درباره خرج و مخارج زندگی معیشتی خود ندارند و ترجیح می دهند در موقعیتی بهتر و مناسب تر به اجرای برنامه بپردازند.

اما اینجا یک نکته مستتراست و آن هنرمندان و افرادی هستند که سبد هزینه های زندگی و تامین معیشتشان به طور کامل وابسته به جریان برگزاری کنسرت هاست.

مجموعه ای از افراد که عمدتاً در قشر نوازنده و گروه اجرایی کنسرت ها حضور داشتند و در این مدت با دریافت دستمزد و درآمد حاصل از نوازندگی و حضور در کنسرت ها امرار معاش می کردند. هنرمندانی که اکنون بنا به تحقیقات میدانی خبرنگار مهر، در معلق ترین شرایط ممکن قرار دارند و نمی دانند به دلیل آنچه از آن به عنوان تعطیلی کنسرت ها یاد می شود، تا کی باید منتظر بهبود شرایط باشند.

البته در ماه های پیش رو رویدادهایی نظیر جشنواره موسیقی نواحی ایران، جشنواره موسیقی جوان و جشنواره موسیقی فجر نیز وجود دارد که هر یک به تناسب محتوایی که برای آن ها ترسیم شده، می توانند به نوعی روشن کننده مسیری باشند تا جریان زنده فعالیت های موسیقی کشور با در نظر گرفتن تمام اما و اگرهایی که در این زمینه مطرح می شود، فضایی را برای فعالیت هنرمندان فعال این حوزه ها فراهم کند. چرا که اهالی موسیقی خوب می دانند بسیاری از فعالان این عرصه به دلیل برخی از کم توجهی ها، چه به لحاظ روحی و چه به لحاظ مادی چشم امیدشان به برگزاری این رویدادهاست که امید می رود در ماه های پیش رو در قالبی منسجم و محترم پیش روی مخاطبان قرار گیرند.

حال در این مجال نکته مهم دیگری نیز مطرح می شود و آن نحوه آغاز فعالیت های کنسرت ها به ویژه کنسرت های موسیقی در حوزه موسیقی جدی و نه سرگرم کننده توسط ارکسترهای وابسته به نهادهای دولتی است. مجموعه هایی نظیر «ارکستر ملی ایران»، «ارکسترهای سازهای ایرانی بنیاد رودکی» و «ارکستر سمفونیک تهران» وابسته به بنیاد فرهنگی هنری رودکی که می توانند بنا به ملاحظات و آنچه در این روزها شاهد ظهور و بروز آن هستیم روشن کننده چراغ کنسرت ها در شرایط فعلی باشند.

بنیاد فرهنگی هنری رودکی به عنوان یکی متولیان اصلی ارکسترهای دولتی که طی سال های اخیر با وجود فراز و نشیب های فراوان، مخاطبان خود را نیز شناسایی کرده، می تواند با فعال کردن ارکسترهای تحت نظر خود مقدمات برگزاری کنسرت ها را فراهم کند اقدامی بسیار مهم و استراتژیک که می تواند پایان دهنده خوبی برای خاموشی چراغ کنسرت ها در این سه ماه باشد. چارچوبی که بنا به اقتضائات موجود فضای کشور، باید در برگزاری و آغاز به کار آن ها ملاحظات و برنامه ریزی هایی در حوزه مدیریت لحاظ شود که نه تنها عاملی برای جداسازی مخاطب با موسیقی که عاملی برای وحدت بخشی و ایجاد شرایط روحی مناسب برای برگزاری دیگر مناسبت ها و رویدادهای مرتبط با موسیقی باشد.

شرایطی که طی روزهای گذشته ابتدا در حوزه سینما و سپس در حوزه تئاتر کشور در معرض آزمون و خطا قرار گرفت و اکنون د رمسیری قرار گرفته تماشاگران این حوزه ها حتی با در نظر گرفتن حال و هوای این روزهای جامعه، ملاحظات سیاسی و اجتماعی این روزها حداقل برای بهبود و کاهش بار سنگین انواع و اقسام آسیب های محیط پیرامونی شان به دیدن سینما و تئاتر پناه برده اند و به نظر می آید این آمار هم روند رو به رشدی را در تناسب و داوری با اتفاقات اخیر طی می کند. مگر اینکه در روزهای آتی شاهد خلاف این دیدگاه باشیم.

دقیقاً با در نظر گرفتن این ملاحظات است که بنیاد فرهنگی هنری رودکی به عنوان یکی متولیان اصلی ارکسترهای دولتی که طی سال های اخیر با وجود فراز و نشیب های فراوان، مخاطبان خود را نیز شناسایی کرده، می تواند با فعال کردن ارکسترهای تحت نظر خود مقدمات برگزاری کنسرت ها را فراهم کند.

مقدماتی که چندی پیش با برگزاری کنسرت «همراه با خاطره ها» به آهنگسازی و رهبری ارکستر مجید انتظامی قرار بود ششم تا دهم مهر ماه در تالار وحدت شکل شمایل تازه ای را به ارکستر ملی ایران دهد اما به دلیل بروز اتفاقات اخیر به طور کامل متوقف شد و به محاق فراموشی رفت.

شرایط اجتناب ناپذیری که پس از این اتفاقات و التهابات انتظار آن می رفت، اما اکنون از عدم برگزاری آن هفته های زیادی است که می گذرد و معلوم هم نیست، طلسم برگزار نشدن این کنسرت چه زمانی شکسته خواهد شد. چرا که مدتی پیش روابط عمومی بنیاد رودکی با انتشار اطلاعیه ای، از تغییر زمان اجرای کنسرت «همراه با خاطره ها» به رهبری مجید انتظامی با همراهی ارکستر ملی ایران خبر داد.

در بخشی از این اطلاعیه آمده بود: «این تصمیم با توجه به عدم برگزاری سایر برنامه های کنسرت و موسیقی در سالن های موسیقی تهران و فراهم کردن شرایط حضور پرشمار علاقه مندان شنیدن و دیدن برگزیده آثار استاد انتظامی اتخاذ شده است. ضمن اینکه تاریخ جدید این اجرا پس از آغاز سایر کنسرت ها و اجراهای صحنه ای در تهران اعلام خواهد شد.»

چنین فرآیند در حوزه ارکستر سمفونیک تهران نیز دیده می شود. مسیری که آخرین بار با برگزاری کنسرت نمایش «سمفونی علمدار» به رهبری بردیا کیارس و کارگردانی حسین پارسایی در تالار وحدت تهران میزبان مخاطبان بود و بعد از شروع اتفاقات اخیر فعالیت های ارکستر سمفونیک تهران نیز متوقف شد.

این ماجرا در مجموعه تازه تاسیس «ارکستر سازهای ایرانی بنیاد رودکی» هم اتفاق افتاد و بعد از برگزاری کنسرت هایی که تیرماه سال جاری در تالار رودکی تهران پیش روی مخاطبان قرار گرفت، دیگر سر و شکل سامان یافته ای پیدا نکرد، و التهابات اخیر هم مزید بر علت شد که فعالیت های این ارکستر دولتی نیز به محاق سکوت فرو رود.

آنچه در این روایت رسانه ای به آن اشاره شد، اتفاقاتی بود که در رسانه ها مطرح شده است و همچنان نیز در بلاتکلیفی به سر می برد و معلوم هم نیست طی روزهای آینده قرار است از پس تعطیلی چند ماه این ارکسترهای دولتی که در قالب قانونی هم به نوازندگان خود حقوق و بیمه پرداخت می کند، چه شرایطی پیش روی فعالیت های اجرایی آنان قرار دارد. چرا که علاوه بر شرایط نامعلوم فعلی مدیریت بنیاد فرهنگی و هنری نیز سرنوشت مشخصی ندارد.

پس از انتصاب مجید زین العابدین به عنوان دستیار وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بیست و یکم شهریور ماه سال جاری که پیش از انتصاب این حکم مدیر عاملی بنیاد فرهنگی هنری رودکی را عهده داشت، هنوز مدیر جدید بنیاد معرفی نشده و زین العابدین علاوه بر سمت پرمشغله و مهمی که در حوزه وزارتی بر عهده دارد، باید بار سرپرستی نهاد مهمی چون بنیاد رودکی را به یدک بکشد. سرپرستی که به صورت قانونی مدت سه ماهه آن نیز به پایان رسیده و لازم است تا مدیریت ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای انتصاب مدیرعامل آن اقدامات لازم را انجام دهد.

اگر چه تا به امروز بین گزینه های متعددی که برای سمت مدیرعامل بنیاد رودکی معرفی شده اند، نام دو گزینه بیشتر مد نظر قرار گرفته و باید دید طی روزهای پیش رو چه کسی عهده دار سمت مهم و استراتژیک مدیر عاملی بنیاد فرهنگی هنری رودکی می شود.

بنیادی که می تواند به دلیل تحت نظر داشتن سه ارکستر مهم و جریان ساز حوزه موسیقی، آغازگر فصل جدید کنسرت ها در روزهای پرماجرایی باشد که طبیعتاً روند اجرایی و مدیریتی آن نیازمند بررسی همه جانبه ای است.

فرآیندی دقیق و نظام مند که اگرچه در شرایط فعلی حرکت روی لبه تیغ است اما تصمیمات مدیریتی این مجموعه و حضور هنرمندانی نظیر حسن ریاحی، نصیر حیدریان، کیاوش صاحب نسق، محمد میرزمانی و هادی آرزم به عضویت شورای هنری ارکستر سمفونیک تهران و همچنین حمید شاهنگیان، امیر بکان، همایون رحیمیان، سهراب کاشف و بهزاد عبدی به عنوان اعضای شورای هنری ارکستر ملی ایران می تواند آغازگر موثری برای برپایی اجراهای زنده موسیقی برای برون رفت از بحران فعلی برگزار نشدن کنسرت ها باشد.